Hiện trạng 

Hiện nay, tình trạng tôm có kháng sinh bị ép giá đang diễn ra khá phổ biến. Người nuôi tôm thường xuyên gặp phải khó khăn khi phải bán tôm với giá thấp hơn nhiều so với giá thị trường. Điều này làm cho họ không có đủ thu nhập để trang trải chi phí sản xuất và sinh hoạt. 

Một phần nguyên nhân là do tôm bị phát hiện có chứa dư lượng kháng sinh vượt quá mức cho phép. Khi tôm bị kiểm tra và phát hiện có kháng sinh, các thương lái và nhà máy chế biến thường ép giá xuống thấp, thậm chí có trường hợp từ chối thu mua.

Một số loại kháng sinh phổ biến trong nuôi tôm

– Oxytetracycline: Là một loại kháng sinh phổ rộng, được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh do vi khuẩn ở tôm. Oxytetracycline thường được dùng để điều trị bệnh viêm gan, bệnh đường ruột và bệnh do vi khuẩn Vibrio.

– Enrofloxacin: Đây là một kháng sinh thuộc nhóm fluoroquinolone, được sử dụng rộng rãi để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn ở tôm. Enrofloxacin thường được dùng trong điều trị bệnh đốm đen và bệnh do vi khuẩn Vibrio.

– Sulfonamides: Nhóm kháng sinh này bao gồm sulfamethoxazole và trimethoprim, thường được sử dụng kết hợp để tăng hiệu quả điều trị. Sulfonamides được dùng để điều trị nhiều loại bệnh nhiễm khuẩn ở tôm, bao gồm bệnh đường ruột và bệnh viêm da.

– Florfenicol: Đây là một loại kháng sinh thuộc nhóm amphenicol, được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn gram âm và gram dương. Florfenicol thường được dùng trong điều trị bệnh do vi khuẩn Vibrio và các bệnh nhiễm trùng khác ở tôm.

– Chloramphenicol: Dù đã bị cấm ở nhiều quốc gia do tác động tiêu cực đến sức khỏe con người, chloramphenicol vẫn được sử dụng bất hợp pháp ở một số nơi để điều trị bệnh do vi khuẩn ở tôm.

– Tylosin: Đây là một loại kháng sinh thuộc nhóm macrolide, được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn ở tôm. Tylosin thường được dùng để điều trị bệnh đường ruột và bệnh viêm da.

Nguyên nhân

Nguyên nhân đầu tiên phải kể đến là do việc sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm. Kháng sinh được sử dụng để phòng và trị bệnh cho tôm, nhưng nếu không được quản lý và sử dụng đúng cách, kháng sinh sẽ tích tụ trong tôm và gây ra tình trạng dư lượng kháng sinh. 

Nhiều người nuôi tôm, do thiếu kiến thức hoặc do áp lực kinh tế, đã sử dụng kháng sinh không đúng liều lượng hoặc không tuân thủ thời gian cách ly. Kết quả là tôm bị nhiễm kháng sinh và bị ép giá khi bán ra thị trường.

Nếu kiểm tra tôm có kháng sinh, thương lái sẽ ép giá. Ảnh: thuysanvietnam.com.vn

Nguyên nhân thứ hai là do yêu cầu khắt khe từ các thị trường xuất khẩu. Các nước nhập khẩu tôm như Mỹ, EU, Nhật Bản có quy định rất nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, đặc biệt là vấn đề dư lượng kháng sinh. 

Nếu tôm Việt Nam bị phát hiện có kháng sinh, không những bị trả về mà còn ảnh hưởng đến uy tín của ngành xuất khẩu tôm. Điều này tạo áp lực lớn lên người nuôi tôm và các doanh nghiệp chế biến, buộc họ phải ép giá tôm có kháng sinh để bù đắp rủi ro.

Hậu quả

Tình trạng tôm có kháng sinh bị ép giá gây ra nhiều hậu quả tiêu cực. Trước hết là ảnh hưởng đến thu nhập và đời sống của người nuôi tôm. Khi tôm bị ép giá, người nuôi không có đủ chi phí để tái đầu tư, dẫn đến việc sản xuất bị đình trệ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến họ mà còn làm giảm sản lượng tôm cung cấp cho thị trường, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng.

Hơn nữa, việc sử dụng kháng sinh bừa bãi trong nuôi tôm còn gây ra nguy cơ kháng kháng sinh ở tôm, làm cho việc điều trị bệnh trở nên khó khăn hơn. Đây là một vấn đề nghiêm trọng vì nó không chỉ ảnh hưởng đến ngành nuôi tôm mà còn có thể lan rộng sang các ngành chăn nuôi khác.

Việc sử dụng kháng sinh bừa bãi trong nuôi tôm còn gây ra nguy cơ kháng kháng sinh ở tôm. Ảnh: mongabay

Cách giải quyết

Để giải quyết vấn đề tôm có kháng sinh bị ép giá, cần có những giải pháp đồng bộ từ nhiều phía như:

– Cần tăng cường công tác tuyên truyền và đào tạo cho người nuôi tôm về cách sử dụng kháng sinh đúng cách và an toàn. 

– Nhà nước cần hỗ trợ người nuôi tôm tiếp cận với các biện pháp phòng trị bệnh không sử dụng kháng sinh, như sử dụng chế phẩm sinh học.

– Cần có sự kiểm soát chặt chẽ từ các cơ quan chức năng. Các cơ quan kiểm tra chất lượng cần thực hiện nghiêm túc việc kiểm tra và xử lý vi phạm về sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm. 

– Xây dựng hệ thống kiểm soát chất lượng tôm từ khâu nuôi trồng đến chế biến và xuất khẩu để đảm bảo tôm Việt Nam luôn đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

– Tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm và công nghệ nuôi tôm tiên tiến từ các nước phát triển. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng tôm nuôi mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu tôm sang các thị trường khó tính với giá cao hơn.

Tình trạng tôm có kháng sinh bị ép giá là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự vào cuộc của nhiều bên từ người nuôi tôm, các doanh nghiệp chế biến, cơ quan quản lý nhà nước đến các tổ chức quốc tế. Chỉ khi có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả, chúng ta mới có thể giải quyết triệt để vấn đề này, bảo vệ quyền lợi của người nuôi tôm, nâng cao chất lượng tôm xuất khẩu và giữ vững uy tín của ngành nuôi trồng thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.